Bu makalemde, nüfus kaydının anne açısında düzeltilmesini doktrin, mevzuat ve içtihatlar üzerinden incelemiş bulunmaktayım. Makalede, anne açısından nüfus kaydının düzeltilmesi davası hakkında bilgilerin yanı sıra soy bağının reddi davası ile nüfus kaydının baba açısından düzeltilmesi davası arasındaki fark da özetle belirtilmiştir.
KİMLER DAVA AÇABİLİR?
Nüfus kaydının düzeltilmesi davası genel olarak genetik anneye, anne olduğunu iddia eden kadına yahut genetik anne olmadığı halde nüfusta çocuğun annesi olarak gözüken kadına ve ana adının yanlış yazıldığını düşünen çocuğa verilmiş bir haktır. Bunun dışında nüfus kaydının düzeltilmesi davası ilgili resmi dairenin göstereceği lüzum üzerine Cumhuriyet savcıları tarafından da açılabilir.
Örneğin, Çocuğun nüfus kaydına çocuğun genetik annesi dışında başka bir kadın anne olarak yazılmışsa, kadının “çocuğu doğurmadığı” iddiasıyla herhangi bir hak düşürücü süreye bağlı olmaksızın; gerçek annenin tespiti ve sicildeki yolsuz kaydın düzeltilmesi amacıyla dava açılabilinir (1).
Uygulamada nüfus kaydının düzeltilmesi davası ile soybağının reddi davası birbirine karıştırılmaktadır. Örneğin, kadının bekleme süresi içerisinde çocuk sahibi olması durumunda eski eş baba olarak nüfusa kaydedilmekte ve kadın da nüfus kaydında bir hata olduğunu ve bu nedenle nüfus kaydının düzeltilmesi davasını açacağını düşünmektedir. Oysa burada açılması gereken dava soybağının reddi veya babalık davasıdır. Zira çocuk bekleme süresi içerisinde doğmuştur ve babalık karinesi mevcuttur. Nüfus kaydının düzeltilmesi davası, olur ya doğurulan çocuk karıştırılmışsa da doğurmayan bir kadın üzerine yazılmışsa kadının açtığı/açacağı davadır (2).
Bununla birlikte, babalık karinesi kapsamında yer almamasına rağmen (yani evlilik içerisinde yahut boşanma kararını takip eden 300 gün içerisinde doğum olmamasına rağmen) kocanın nüfus kütüğüne çocuk kaydedilmişse burada açılacak dava Soybağının reddi davası değil nüfus sicilindeki yolsuz kaydın düzeltilmesine yönelik bir tespit davasıdır. Zira bu durumda koca ile çocuk arasında soybağı söz konusu değildir (3).
Sonuç itibariyle, baba açısından kayıt düzeltme davasının açılabilmesi bekleme süresine göre değerlendirilmektedir.
DAVA HANGİ MAHKEMEDE VE NEREDE AÇILMALIDIR?
Nüfus kaydının düzeltilmesi davasında görevli mahkeme asliye hukuk mahkemesi, yetkili mahkeme ise ilgilinin yani davacının yerleşim yeri mahkemesidir.
DAVA KİMİN ALEYHİNE AÇILMALIDIR?
Davalı, aleyhine kayıt düzeltilmek istenen kişi ile hukuki menfaati bulunan tüm ilgililer ve ilgili Nüfus Müdürlüğüdür.
DAVA NE ZAMAN AÇILMALIDIR?
T.M.K. 39 ve N.H.K. 36. Maddeleri uyarınca kayıt düzeltme davaları ilgililer tarafından herhangi bir süreye tabii olmaksızın açılabilmektedir.
NASIL İSPATLANIR?
Nüfus kaydının düzeltilmesi davası kamu düzenine ilişkin bir davadır. Bu nedenle hâkim tarafların sunmuş oldukları delillerle yetinmeyerek kuşku ve duraksamaya neden olmaksızın doğru sicil oluşturmak zorundadır. Bu davada, asıl delil DNA testi olup, tanık, ve nüfus kayıtları da diğer delillerdir.
Bu makaleden kısa alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir :
" NÜFUS KAYDININ ANNE AÇISINDAN DÜZELTİLMESİ " başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Av. Burçin Özenli Çabuk' a aittir ve makale, yazarı tarafından (http://www.ozenlicabuk.av.tr) internet sitesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak yazarının izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
Kaynakça :
1-) Oğuzman/Dural, sf.324
2-) GENÇCAN, Ömer Uygun, Soybağının Kurulması, Reddi – Düzeltilmesi, İtiraz Davaları ve Soybağının Hükümleri, Yetkin Yay, Ankara 2002, sf 197
3-) Dural/Öğüz/Gümüş s.442
